Yon rèl sou sitiyasyon migran Ayisyen yo nan plizyè peyi
Nan yon mond kote tout moun ap chèche lavi miyò, Ayisyen yo, yo menm tou, ap chèche yon kote pou yo viv avèk diyite ak sekirite. Men, kote yo ale, espesyalman nan peyi tankou Repiblik Dominikèn, Etazini, ak Bahamas, se yon lodyans san fen ki chaje ak mizè, diskriminasyon, e menm violans. Èske rèv Ayisyen yo, yon pèp ki sibi tout kalite soufrans lakay yo, se sèlman pou yo jwenn menas ak imilyasyon lòt bò dlo?
An Repiblik Dominikèn, lavi migran Ayisyen yo pa senp ditou. Depi plizyè mwa, otorite dominiken yo ap mennen operasyon masiv pou rapatriye Ayisyen ki san papye yo. Men, anpil nan operasyon sa yo pa respekte dwa moun ditou. Fanmi yo kraze, timoun yo rete abandone, ak moun yo depòte san menm ba yo chans pou yo defann tèt yo. Malgre kontribisyon travayè Ayisyen yo nan sektè konstriksyon, agrikilti, e menm lòt domèn esansyèl, otorite yo ap trete yo tankou dezyèm klas sitwayen. Se tankou egzistans yo pa konte, sèlman sèvis yo te ka rann.
Nan Etazini, sitiyasyon an pa pi fasil, sitou pou Ayisyen yo ki ap chèche refij. Ewo nou te wè nan Springfield, Ohio, kote yon fanmi Ayisyen te viktim gwo atak ki make lespri tout moun, montre kijan rayisman kont Ayisyen ak lòt migran nwa yo pa yon bagay ki piti nan peyi sa a. Atak fizik, mepriz, ak mank sipò sosyal mete migran Ayisyen yo nan yon eta kote yo pèdi tout espwa, menm si yo te chape anba yon lanmò asire lakay yo.
Nan Bahamas tou, sitiyasyon migran Ayisyen yo pa diferan. Moun k ap travèse lanmè pou yo al chèche lavi sou zile sa yo se risk lavi yo ap pran. Souvan, yo fini nan prizon san ase manje, san kondisyon ijyèn nesesè, san swen medikal. Lè sa yo fè efò ale sou kote yo tande lavi miyò, yo jwenn trètman ki degrade tout diyite yo. Poukisa yon pèp ki deja sibi touman bezwen kontinye soufri nan peyi etranje?
Nou pa ka bliye kote sa yo, paske « Malere pa gen zanmi » vre. Yon fwa yon pèp nan mizè, se tankou li pèdi valè li nan je mond lan. Men, Ayisyen pa ka kontinye ap viktim nan tout sa yo fè.
Li lè li tan pou otorite Ayisyen yo, ak tout diaspora Ayisyen yo, mete tèt ansanm pou defann dwa moun sa yo ki bezwen soutni, kèlkeswa kote yo ye. Yon pèp, kèlkeswa kondisyon li, gen dwa pou li viv ak diyite. Se yon responsablite mondyal, men an patikilye, se yon bezwen ijan pou Ayiti leve vwa li pou pitit li yo.
